Deniz Gezmiş ✔️

Deniz Gezmiş kimdir, kaç yaşındadır, nerelidir, mesleği nedir gibi soruların cevabını bu biyografi sayfasında bulabileceksiniz. İşte Deniz Gezmiş hakkında bilmeniz gereken tüm detaylar;

Doğum Tarihi: 28 Şubat 1947	Doğum Yeri: Ankara
Eğitim: İstanbul Üniversitesi	Burç: Balık
Meslek: Devrimci	WikiPedi

Deniz Gezmiş Nerede ve Ne Zaman Doğdu?

Öğrenci lideri, siyasi aktivist, Marksist-Leninizm ve devrimci kimlikleriyle bilinen Deniz Gezmiş, 28 Şubat 1947 yılında Ankara’nın Ayaş ilçesinde doğmuştur.

Deniz Gezmiş Hayatı

İlk ve ortaöğrenimini Sivas’ta tamamlamış, lise eğitimini İstanbul Haydarpaşa Lisesi’nde tamamlamıştır. Babası ilköğretim müfettişi Cemil Gezmiş ve annesi ilkokul öğretmeni Mukaddes Gezmiştir. Bankacı olan Bora adında bir ağabeyi ve mali müşavir olan Hamdi adında bir erkek kardeşi vardır.

Henüz lisede okurken devrim ve sosyalizmle tanışan Gezmiş, 11 Ekim 1965 yılında o dönemi kasıp kavuran Türkiye İşçi Partisi’ne üye olmuştur. 6 Temmuz 1966 yılında girdiği üniversite sınavında fen ve hukuk fakültesini kazanmıştır. Babasının isteği üzerine fen fakültesine başlamış ancak kararını değiştirip 7 Kasım 1966 yılında İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ne kayıt yaptırmıştır.

1968 yılının Ekim ayında daha önceki eylemlerde de beraber olduğu Mustafa Lütfi Kıyıcı, Cihan Alptekin, Mustafa İlker Gürkan, Devran Seymen, Selahattin Okur, Saim Kurul, Ömer Erim Süerkan, Cevat Erçişli ve M. Mehdi Beşpınar’la birlikte DÖB’ü (Devrimci Öğrenci Birliği) kurmuştur.

Mustafa Kemal Atatürk için 1 Kasım 1968 yılında Samsun’dan başlayıp, Ankara Anıtkabir’e yürüme planını da bizzat kendisi yapmıştır. Gezmiş, sadece Türkiye’de değil, dünyanın her yerindeki adaletsizliklere ve sömürüye karşı çıkmıştır. Hatta Filistin’e kadar gidip, özgürlük mücadelesi veren Filistinliler ile omuz omuza durmuştur. Türkiye’de devrim denilince akla ilk gelen isim Deniz Gezmiş olmuştur.

15 Mart 1971 yılında Deniz Gezmiş ile Yusuf Aslan bir motosiklette Sivas’a gitmek üzere, Sinan Cemgil ise başka bir motosiklette K. Maraş’a bağlı Nurhak ilçesine gitmek üzere yola çıkmışlar.

Deniz Gezmiş ve Yusuf Aslan’ın bulunduğu motosikletin bozulması üzerine polise ihbar edilmişler. Bulundukları yere polislerin gelmesi sonucu aralarında çatışma çıkmış, o esnada Deniz Gezmiş ile Yusuf Aslan birbirlerini kaybetmişler.

Gezmiş, olaydan bir gün sonra 16 Mart 1971 yılında Sivas’ın Gemerek ilçesinde polisler tarafından yakalanmıştır. Yusuf Aslan ise Antalya’nın Elmalı ilçesinde iken, Deniz Gezmiş, Kayseri’ye götürülerek önce o dönemin Valisi Abdullah Asım İğneciler’in sonra da, İçişleri Bakanı Haldun Menteşeoğlu’nun makamına götürülmüştür.

16 Temmuz 1971 yılında başlayan dönemin Tuğgenerali Ali Elverdi (17 Nisan 2010 tarihinde soluk borusuna yemek kaçması sonucu boğularak 86 yaşında hayatını kaybetmiştir.) başkanlığında ve Baki Tuğ savcılığında kurulan Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı 1 Nolu Mahkemesi 9 Ekim’de son bulmuştur.

Deniz Gezmiş ve arkadaşlarının hakkındaki karar ise Türk Ceza Kanunu’nun 146. Maddesini ihlal ettikleri gerekçesiyle 9 Ekim 1971 yılında idam edilmelerine karar verilmiştir. Verilen karar Türkiye Büyük Millet Meclisine getirilerek oylamaya sunulmuştur.

Yapılan oylama sonucunda 48 ret oyuna karşılık 273 kabul oyu ile Deniz Gezmiş ve arkadaşlarının idam cezası dönemin Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay tarafından onaylanmıştır. Dönemin siyasetçilerinden Necmettin Erbakan oylamaya katılmazken, Bülent Ecevit ve İsmet İnönü ret, Alparslan Türkeş ve Süleyman Demirel kabul oyu kullanmışlardır.

İdam edilmeden önce Deniz Gezmiş ve arkadaşlarından özür dilemeleri istenmiştir ancak hiçbiri özür dilememiştir. Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan 6 Mayıs 1972 yılında gece 01:00 ile 03:00 saatleri arasında Ankara Ulucanlar Cezaevinde idam edilmişlerdir.

Deniz gezmiş ve arkadaşları öldükten sonra 1969 yılında faili meçhul cinayete kurban giden Mustafa Taylan Özgür’ün yanına gömülmek istemişlerdir. Ancak hiçbirinin istekleri yerine getirilmemiştir. Deniz Gezmiş’in cenazesi Ankara Karşıyaka Mezarlığı’na defnedilmiştir. Ulucanlar Cezaevi, 2010 yılında beri Ulucanlar Cezaevi Müzesi olarak faaliyet göstermektedir.

Ahmet Kaya, Edip Akbayram, Cem Karaca, Zülfü Livaneli, Sevinç Eratalay, Selda bağcan, Duman, Kardeş Türküler, Grup Yorum, Hüsnü Arkan, Çilekeş, Soner Olgun, Sertap Erener gibi usta sanatçılar 25 yaşında idam edilen Deniz Gezmiş ve arkadaşlarını müziklerinde yaşatmayı sürdürmüştür.

O dönemde idama tanık olan avukatı Halit Çelenk, Deniz Gezmiş’in idam edilmeden önce son sözlerini şöyle nakletmiştir;

“Yaşasın tam bağımsız Türkiye! Yaşasın Marksizm-Leninizm’in yüce ideolojisi. Yaşasın Türk ve Kürt halklarının bağımsızlık mücadelesi. Kahrolsun emperyalizm! Yaşasın işçiler ve köylüler.”

O anlara tanıklık eden Avukat Halit Çelenk Deniz Gezmiş’in idamındaki psikolojisini yıllar sonra şöyle açıklamıştır, “87 yıllık yaşamımda geçirdiğim en kötü zaman dilimi olan o dakikalardaki çaresizliğimi sizlere anlatamam”.

Deniz Gezmiş’in Son Mektubu;

Baba, mektup elinize geçmiş olduğu zaman aranızdan ayrılmış bulunuyorum. Ben ne kadar üzülmeyin dersem yine de üzüleceğinizi biliyorum. Fakat bu durumu metanetle karşılamanı istiyorum. İnsanlar doğar, büyür, yaşar, ölürler. Önemli olan çok yaşamak değil, yaşadığı süre içinde fazla şeyler yapabilmektir. Bu nedenle ben erken gitmeyi normal karşılıyorum. Ve kaldı ki benden evvel giden arkadaşlarım hiçbir zaman ölüm karşısında tereddüt etmemişlerdir. Benim de tereddüte düşmeyeceğimden şüphen olmasın. Oğlun ölüm karşısında aciz ve çaresiz kalmış değildir. O bu yola bilerek girdi ve sonunun da bu olduğunu biliyordu. Seninle düşüncelerimiz ayrı, ama beni anlayacağını tahmin ediyorum. Sadece senin değil, Türkiye’de yaşayan Kürt ve Türk halklarının da anlayacağına inanıyorum. Cenazem için avukatlarıma gerekli talimatı verdim. Ayrıca savcıya da bildireceğim. Ankara’da 1969’da ölen arkadaşım Taylan Özgür’ün yanına gömülmek istiyorum. Onun için cenazemi İstanbul’a götürmeye kalkma. Annemi teselli etmek sana düşüyor. Kitaplarımı küçük kardeşime bırakıyorum. Kendisine özellikle tembih et, onun bilim adamı olmasını istiyorum. Bilimle uğraşsın ve unutmasın ki, bilimle uğraşmak da bir yerde insanlığa hizmettir. Son anda yaptıklarımdan en ufak bir pişmanlık duymadığımı belirtir; seni, annemi, ağabeyimi ve kardeşimi devrimciliğimin olanca ateşiyle kucaklarım.

Oğlun Deniz Gezmiş – Merkez Cezaevi

Deniz Gezmiş Hakkında Yazılan Kitaplar

• Dar Ağacında Üç Fidan – Nihat Behram (1976)
• Deniz Gezmiş Anlatıyor – Erdal Öz (1976)
• İdam Gecesi Anıları – Halit Çelenk (1978)
• Gülünün Solduğu Akşam – Erdal Öz (1986)
• Bizim Deniz – Turhan Feyizoğlu (1996)
• Üç Asılmışların Hikayesi – Ahmet Kahraman (1998)
• Denizler İdama Giderken – Oral Çalışlar (2002)
• Defterimde Kuş Sesleri – Erdal Öz (2003)
• Deniz Gezmiş Albümü – Özgür Erdem (2005)
• Savunma – Deniz Gezmiş (2006)
• Deniz Fırtınalı Yıllar – Tarkan Tufan (2007)
• Hepiniz Suçlusunuz – Burhan Dodanlı (2008)
• Deniz: Yaşamı ve Mücadelesi – Özgür Erdem (2009)
• Herkesin Bir Deniz Gezmiş Öyküsü Vardır – Atilla Keskin (2010)
• Bir Dava İki Devrimci Unutmak İhanettir – Hüseyin Turan (2011)
• Ağlasın Gökyüzü – Vehbi Bardakçı (2011)
• Denizler ve Filistin – Turhan Feyizoğlu (2011)
• Arkadaşım Deniz Gezmiş – Doğu Perinçek (2012)
• Deniz Gezmiş Destanı – Alper Özbek (2012)
• Bir Defter-i Hatırat-ı Zindan – Hasan İhsan (2014)
• Adı Deniz – Esen Rüzgar (2014)
• Abim Deniz – Can Dündar (2014)
• Hırçın Bir Deniz Hikayesi – Ahmet Tahir Can (2014)
• Mare Nostrum (Bizim Deniz) – Can Yücel

Deniz Gezmiş’in Hayatından Uyarlanan Tiyatro, Dizi, Film ve Belgeseller

• 12 Mart: İhtilalin Pençesinde Demokrasi-1994 Belgesel
• Hoşça kal Yarın-1998 Film
• Aşk Olsun Sana Çocuk-2008 Film
• Hatırla Sevgili-2006/2008 Dizi
• Deniz Gezmiş Belgeseli/Delikanlım-2012 Belgesel
• Aşk Olsun Sana Çocuk-Tiyatro Oyunu
• Deniz Diye Bir Delikanlı-Tiyatro Oyunu

Bu biyografide Deniz Gezmiş hakkında sahip olduğumuz bilgilere yer verdik. Bilgilerde herhangi bir yanlışlık tespit ettiyseniz hemen aşağıdaki yorum alanını kullanarak bu yanlışlığı düzeltmemize yardımcı olabilirsiniz.